Założyciel sprawuje nadzór nad szkołą i podejmuje decyzje dotyczące szkoły (osobiście lub przez wyznaczonego przez siebie pełnomocnika) w zakresie określonym przepisami ustawy o szkolnictwie wyższym. W ramach swoich uprawnień założyciel: nadaje szkole statut i może dokonywać w nim zmian; powołuje i odwołuje rektora, kanclerza, dyrektora generalnego, prorektorów (w liczbie do trzech), wicekanclerzy, dziekanów, dyrektorów wydziałów, prodziekanów, dyrektorów instytutów i kwestora a także nawiązuje i rozwiązuje z nimi stosunek pracy; powołuje i odwołuje członków konwentu; zatwierdza wszystkie uchwały konwentu; podejmuje decyzje w innych sprawach przekazywanych do jego kompetencji przez postanowienia statutu[1].
Poza tym, założyciel wchodzi w skład konwentu, nadzoruje własny fundusz stypendialny uczelni oraz wyraża zgodę na podpisywanie umów z instytucjami krajowymi i zagranicznymi. Na jego wniosek są powoływani i odwoływani przez właściwą władzę kościelną: kierownik duchowny i kapelani382. Uczestniczy w obradach rady szkoły (osobiście albo przez przedstawiciela), której uchwałę może zawiesić, jeśli narusza ona prawo lub statut szkoły, albo też jest szkodliwa dla ważnych interesów szkoły383. Wreszcie, założyciel decyduje o ewentualnej likwidacji lub zawieszeniu działalności szkoły, a majątek, który pozostanie po zaspokojeniu pracowników i wierzycieli, przechodzi na jego własność, a w razie wystąpienia istotnych przeszkód, na działalność zbieżną z celami szkoły, wskazaną przez osoby tworzące ostatni przed likwidacją konwent384.
Wracając do omawiania struktury Szkoły Wyższej im. B. Jańskiego należy zaznaczyć, że podstawowa struktura szkoły została oparta na triadzie osób: rektor, kierownik duchowny, kanclerz oraz odpowiadający im na poziomie wydziału: dziekan, kapelan wydziału, dyrektor wydziału (co zostało uwypuklone na schemacie nr 2)385. Taka struktura związana jest z prowadzoną przez szkołę działalnością w zakresie trzech dopełniających się obszarów:
- nauki i dydaktyki, nadzorowanym przez rektora,
- wychowania, nadzorowanym przez kierownika duchownego,
- wdrożeniowo-gospodarczym, nadzorowanym przez kanclerza386. [2] [3] [4] [5] [6]
Rektor, kierownik duchowny i kanclerz kierują działalnością szkoły i reprezentują ją na zewnątrz. Rektor działa przy pomocy prorektorów; kierownik duchowny – kapelanów, a kanclerz przy pomocy wicekanclerzy[7].
Rektor jest przełożonym pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów szkoły, wchodzi w skład konwentu i rady szkoły oraz przewodniczy ich posiedzeniom. Ponadto, rektor czuwa nad wykonaniem uchwał konwentu; występuje do konwentu z inicjatywą wydania lub zmiany regulaminu organizacyjnego, regulaminu wynagradzania, regulaminu studiów, planów studiów i programów nauczania; dba o przestrzeganie prawa oraz zapewnienie bezpieczeństwa i porządku na terenie szkoły; dba o przestrzeganie statutu szkoły i obowiązujących w niej zwyczajów, zasad postępowania i regulaminów[8] [9].
Kanclerz zarządza szkołą i podejmuje wszystkie decyzje gospodarczo- finansowe szkoły nienależące do kompetencji innych organów szkoły. Jest przełożonym pracowników niebędących nauczycielami akademickimi. Wchodzi w skład konwentu rady szkoły. Kanclerz w ramach kierowanego przez siebie obszaru w szczególności: kieruje działalnością administracyjną i gospodarczą szkoły; odpowiada za przygotowanie i organizację praktyk studenckich, oraz za przygotowanie, organizację i przeprowadzenie działań promocyjno-marketingowych szkoły; dba o przestrzeganie prawa, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku na terenie szkoły; a także dba o przestrzeganie statutu szkoły, panujących w niej zasad, zwyczajów oraz obowiązujących regulaminów.
Rola i zadania kierownika duchownego i kapelanów zostaną omówione przy okazji analizowania formacyjnej działalności szkoły (rozdz. IV), wszak za ten aspekt bezpośrednio odpowiadają.
Zadania dziekana, dyrektora wydziału i kapelana wydziału są paralelne do praw i obowiązków rektora, kierownika duchownego i kanclerza – patrz schemat nr 2.
Schemat 2. Schemat organizacyjny Szkoły Wyższej im. B. Jańskiego.
Opracowanie własne
Po omówieniu struktury organizacyjnej szkoły pod kontem zarządzania osobowego, należy teraz zaprezentować strukturę terenową Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego. Zostanie ona ukazana w formie schematu:
| Wydział zamiejscowy w Elblągu |
| Wydział zamiejscowy w Zabrzu (w organizacji) |
| Wydział zamiejscowy w Opolu |
| Wydział zamiejscowy w Krakowie |
| Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. B. Jańskiego w Łomży |
| Rektorat, biuro generalne, wydział zarządzania, wydział nauk społecznych w Warszawie |
| Wydział zamiejscowy w Chełmie |
Schemat 3. Struktura terenowa Szkoły Wyższej im. B. Jańskiego w Polsce.
Opracowanie własne
Jak widać na powyższym schemacie, główna siedziba szkoły znajduje się w Warszawie[10]. Tam też mają siedzibę: rektorat, biuro generalne oraz wydział zarządzania i wydział nauk społecznych. Szkoła Wyższa im. B. Jańskiego jest założycielem Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Łomży (1996). Ponadto, uczelnia sukcesywnie tworzy wydziały zamiejscowe (Kraków, Chełm, Elbląg, Opole, Zabrze) i jest jedyną uczelnią prywatną w Polsce z tak dużą ilością wydziałów zamiejscowych[11].
W tym miejscu można także wspomnieć o bazie lokalowej uczelni. Szkoła posiada własne budynki w Warszawie przy ul. Elektronowej 2, o powierzchni 3600 m2 i 14100 m2 oraz dysponuje budynkiem w centrum, przy ul. Chełmskiej 21 a, o powierzchni 900 m2. Co więcej, rozpoczęto budowę nowej siedziby szkoły. W założeniach ma to być jeden z najnowocześniejszych i najbardziej funkcjonalnych budynków edukacyjnych w Warszawie. Szkoła posiada także własny budynek w Łomży (3860 m2) oraz zabytkowy pałacyk w Elblągu, gdzie po restauracji mieścić się będą określone agendy wydziału zamiejscowego (zajęcia prowadzone są także w sąsiadujących wynajętych pomieszczeniach). W innych miejscowościach uczelnia wynajmuje pomieszczenia: w Krakowie o powierzchni ponad 2500m2 (obecnie wydział zamiejscowy w Krakowie przygotowuje się do własnej inwestycji budowlanej); w Chełmie o powierzchni 3800 m2 oraz akademik dla 90 studentów wydziału zamiejscowego; w Opolu – w budynku Izby Rzemieślniczej dla nowoutworzonego wydziału zamiejscowego.
Podsumowując, struktura organizacyjna Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego, opisana przede wszystkim w statucie tejże uczelni, jest koncepcją oryginalną i unikatową w skali polskiej. Jest ona gwarantem właściwego wypełniania edukacyjno- formacyjnej misji szkoły. Stanowi również namacalny przykład, że można założyć świecką instytucję zatwierdzaną przez władze państwowe, która ma statutowo zagwarantowany nadzór ze strony Kościoła katolickiego.
Reasumuj ąc analizy dokonane w tym rozdziale, nie można nie zauważyć, że Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego wydaje się być spełnieniem marzeń założyciela zgromadzenia zmartwychwstańców (o uniwersytecie mającym kształcić polskie elity katolickie), a także przykładem umiejętnej aktualizacji jego charyzmatu misji. Ks. Marian Piwko, zmartwychwstaniec, wychodząc od tradycji edukacyjnej swojego zgromadzenia zakonnego, stworzył dzieło o ciekawych założeniach, co więcej, uwieńczone sukcesem, o czym świadczy m.in. dynamiczny rozwój uczelni. Ponadto, Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, ze swoją specyficzną misją, stara się wypełniać lukę istniejącą w programie formacyjnym Kościoła katolickiego w Polsce.
[1] Statut, par. 12, 34, 40.
[2] Statut, par. 11, 14, 23, 24, 28.
[3] Statut, par. 32.
[4] Statut, par. 65. Ponadto, par. 66 Statutu brzmi: „Osobnym dokumentem Założyciel wskaże osobę, która w trybie określonym w ustawie o szkolnictwie wyższym, przejmie jego obowiązki i uprawnienia założycielskie.”
[5] Ks. M. Piwko tak motywuje specyficzną strukturę organizacyjną szkoły: „Przekazujemy wiedzę, ale naszym głównym zadaniem jest kreowanie osobowości (…). Dlatego chcemy dać wiedzę na wysokim poziomie, ukształtować postawy i dać konkretne umiejętności. Temu celowi podporządkowana jest struktura zarządzania Szkołą. Opiera się ona o trzy filary. Pierwszy to rektor, który odpowiedzialny jest za rozwój naukowy; musi mieć na to środki, jest więc organem Szkoły. Drugi filar – kierownik duchowy – odpowiada za kształtowanie postaw. Dziś dobitnie widać i w polityce, i w gospodarce jak brak postaw, korupcja, niepatriotyczne podejścia są przyczyną wielkich niepowodzeń. Wreszcie trzeci filar – kanclerz, który odpowiada za ukształtowanie konkretnych umiejętności. Absolwent bowiem ma mieć nie tylko wiedzę, ale i narzędzia do działania. Taką strukturę ma nasza Szkoła jako jedyna w Polsce. Na początku mało kto wierzył, że tę szkołę da się zrealizować. Pewien nieżyczliwy urzędnik MEN nazwał ją eksperymentem ojca Piwki, ale inny, prawnik, stwierdził, że dla niego taka uczelnia to prawdziwie wielkie wyzwanie.” [cyt. za:] Nie można rezygnować z marzeń…, dz. cyt., s. 2-3.
[6] Statut, par. 19.
[7] Statut, par. 20.
[8] Statut, par. 13, 14, 19-22, 30, 32.
[9] Statut, par. 13, 14, 19-22, 25.
[10] Statut, par. 2, pkt 1-2.