Miesiąc: kwiecień 2018

Porównanie systemów kształcenia

Porównując tradycyjne, progresywistyczne oraz współczesne systemy dydaktyczne Kohlberg i Mayer dokonali analizy porównawczej między różnymi teoriami wychowania. Zaproponowali oni kryteria przy pomocy których można badać powstawanie i uzasadnianie celów wychowawczych oraz miary efektów wychowawczych w trzech prądach zachodnich ideologii wychowania: romantyzmu, transmisji kulturowej i progresywizmu. Podział ten umożliwia „percepcyjne uchwycenie” epistemologicznych, aksjologicznych i psychologicznych różnic i podobieństw w stanowieniu celów wychowania przez przedstawicieli poszczególnych ideologii wychowania.

Tabela nr 2

WSPÓŁCZESNE IDEOLOGIE WYCHOWANIA
„romantyczna” „transmisji kulturowej” „progresywna”
1. Prekursorzy i przedstawiciele, ideologia
J.J.Rousseau, Z.Freud, M.Montessori, A.S. Neill, J. Korczak, S. Ruciński

To, co pochodzi od dziecka, jest najważniejszym aspektem jego rozwoju

 W wersji klasycznej – J.F.Herbert; później twórcy i kontynuatorzy scjentyzmu, Behawioryzmu; H. Muszyński, K. Sośnicki, Z. Mysłakowski, Wychowanie jest transmisją zdobyczy kulturowych. J.Dewey, J.Piaget, L.Lohlberg

Wychowanie powinno podtrzymywać naturalne interakcje dziecka z rozwijającym się społeczeństwem lub środowiskiem
2. Założenia epistemiczne
Wiedzą jest to, co stanowi bezpośrednie, wewnętrzne doświadczenie jednostki (egzystencjalizm, fenomenologia) Wiedzą jest to, co obiektywne, sprawdzone, uznane, powtarzalne (scjentyzm, neopozytywizm). Wiedzą jest to, co pozwala równoważyć relacje między jednostką a światem, czyli posiadane kompetencje poznawcze i instrumentalne
– stosowane sposoby równoważenia relacji (funkcjonalizm, pragmatyzm)
3. Założenia psychologiczne – teorie rozwoju człowieka
Teoria rozwoju rozumianego jako dojrzewanie –„organiczny wzrost” (metafora).

Rozwój organiczny jest wzrostem rozwoju fizycznego,poznawczego emocjonalnego i wolicjonalnego poprzez stadia, mające uprzednio ustalone wzory.

 Asocjacyjna teoria uczenia się lub teoria zależności środowiskowych -„maszyna” (metafora).

Behawioralna koncepcja rozwoju jako stymulowanej z zewnątrz aktywności przedmiotu. Rozwój pojmowany jest jako asocjacja Pojedynczych bodźców ze sobą, z reakcjami podmiotu.

 Teorie rozwojowe o charakterze interakcyjnym „model postępu idei w dyskursie i konwersacji”.

Rozwój przebiega według stadiów J. Piageta czy E. Eriksona.
4. Strategie definiowania celów wychowania
Strategia „pożądanych cech” „Zasobu cnót”. Standardy cech.
Humanistyczne kryteria wewnętrznej jakości doświadczeń dziecka, które sprzyjają jego rozwojowi (np. zainteresowania).

 

 

 Strategia: „przepowiadania sukcesu psychologii przemysłowej”.
Standardy wiedzy i zachowań. Zgodność zachowań dziecka ze standardami kulturowymi (np. stopnie szkolne)		 Strategia „logiki rozwojowej” Standard adekwatności, odpowiedzialności.
Integracja zachowań i stanów wewnętrznych dziecka.
5. Podstawowe kategorie pojęciowe stosowane w badaniach empirycznych nad efektami wychowania
Samorozwój, samoaktualizacja, autonomiczność, tożsamość. Różnice indywidualne w wymiarze:
a) osiągnięć, sukcesu
b) uspołecznienia, zachowania społecznego, osobowości społecznej.		 Posiadane kompetencje poznawcze i instrumentalne np. rozwój (typ) stosowanych operacji myślowych.
6. Pojęcia wychowania

STANOWIONE CELE WYCHOWANIA
Rozwój jednostki, jej tożsamości, ujawnienie wrodzonych możliwości, dyspozycji, wzorca, zasób cnót. Standardy wiedzy i zachowań. Różnicowanie indywidualne, stworzenie bezkonfliktowego środowiska. Celem wychowania jest logika rozwojowa człowieka; aktywność jednostki w rozwiązywaniu problemów.
CELE WYCHOWANIA SĄ SKUPIONE NA:
wewnętrznych stanach jednostki zachowaniach i funkcjonowaniu zewnętrznym jednostki aktywności w rozwiązywaniu konfliktów między jednostką, a środowiskiem.
NAJWAŻNIEJSZE JEST TO, CO:
jednostkowe, osobiste, nowe wspólne i ustalone kulturowo nowy, wyższy poziom interakcji człowieka ze światem (kompetencje instrumentalne i komunikacyjne).

 
ZADANIEM WYCHOWANIA JEST:
ochrona wewnętrznego „ja” dziecka poprzez stwarzanie mu warunków dla pełnego rozwoju tego „ja”. przekazywanie zasobów wiedzy i umiejętności, norm i wartości nagromadzonych w przeszłości – transmisja zdobyczy określonej pomoc wychowankowi w osiąganiu coraz wyższych stadiów rozwoju poznawczego, a przez to także rozwoju moralnego, społecznego i estetycznego, czyli reorganizacja struktur psychicznych umożliwiająca funkcjonowanie na coraz wyższych poziomach rozwoju
7. Wartości
Maksymalizacja wolnościjednostki, dającej się pogodzić z wolnością innych. Wolność w obowiązującym systemie społecznym. Zasady etyczne wyznaczają cele i środki wychowania.

Środowisko wychowawcze w mieście

W typologii miasta jako środowiska wychowawczego powinny być brane pod uwagę następujące kryteria:

  • wielkość miasta ze względu na różne warunki wychowania np.: w mieście liczącym 20 tyś, mieszkańców, w mieście stutysięcznym i mieście milionowym.
  • funkcja miasta – miasto przemysłowe ma odmienne funkcję jeżeli miasto uzdrowiskowe.
  • miejsce w aglomeracji.
  • tradycje kulturowe.
  • struktura mieszkańców klasowo-warstwowa.

Najważniejsze kryteria typologii miast to możliwości rozwojowe, struktura wykształcenia mieszkańców oraz liczba instytucji wychowania, zwłaszcza liczba szkół, placówek wychowania pozaszkolnego.

Miasto to zbiorowość charakteryzująca się określonym typem stosunków społecznych, miejskim sposobem życia. W mieście występuje przewaga styczności rzeczowych nad osobistymi, zanik tradycyjnej więzi sąsiedzkiej, zanik bezpośredniej kontroli społeczności lokalnej.

W dużym mieście występuje większa tolerancja dla przekonań i zachowań odmiennych oraz większe swoboda przynależności do grup społecznych i wyboru ról społecznych. Istnieje duże zróżnicowanie wzorców kulturowych, wśród których trzeba dokonać właściwego wyboru. W dużym mieście maleje rola tradycji. Miasto zaspakaja lepiej wiele potrzeb poznawczych, stwarza lepsze aniżeli wieś warunki do wszechstronnego rozwoju człowieka. Życie w dużym mieście sprzyja kształtowaniu i rozwoju zainteresowań młodzieży. Urbanizacja ułatwia kontakt ze sztuką. Więzi społeczne w miarę postępu urbanizacji zaczynają układać się za zasadzie wspólnoty zainteresowań, pracy zawodowej lub wspólnego spędzania wolnego czasu.

Rodzina jest ważnym czynnikiem wychowania naturalnego.

Jest podstawową grupą społeczną, w której występuje proces socjalizacji i wychowania społecznego człowieka. Człowiek w rodzinie uczestniczy przez całe życie, podlega jej wpływom i kontroli. Statystyczna rodzina miejska jest mała, oboje małżonkowie pracują zawodowo. Każdy członek rodziny żyje własnym życiem. Obserwujemy zanik autorytatywnej postawy ojca względem dzieci, małżonka wobec żony. W dużym mieście rodzina musi dokonać wyboru określonego rodzaju instytucji, z którym będzie aktywnie współpracować.

Pod wpływem przemieszczeń ludności, napływu nowych wzorców, można obserwować procesy przemian w rodzinie. Zwykle z biegiem czasu zaczyna upowszechniać się model rodziny partnerskiej typu wielkomiejskiego.

Do kategorii małych miast w naszym kraju zalicza się miasta poniżej 20 tyś. mieszkańców. Małe miasto charakteryzuje się niską stosunkowo dynamiką rozwoju, brakami występującymi w infrastrukturze, oraz swoistymi stosunkami społecznymi.