Odpowiedź na ostatnie pytanie problemu badawczego o treści: Dlaczego w wychowaniu przedszkolnym powinny znajdować się zagadnienia z zakresu preorientacji zawodowej pokazują pytania przygotowane dla dzieci w wieku przedszkolnym. Pierwsze z nich dotyczyło ich opinii o zagadnieniu, jakim jest ludzka praca. Najmłodszych respondentów zapytano: po co ludzie pracują? Odpowiedzi najpierw udzieliły dziewczynki, w ich rozumowaniu, charakter ludzkiej pracy był mocno zróżnicowany. Poniższy wykres ilustruje zgromadzone dane.

Wykres nr 37. Opinia dziewczynek – po co ludzie pracują.

Źródło: opracowanie własne.

Połowa dziewczynek (6 osób), uważa, że ludzie pracują po to, aby zarabiać pieniądze. Kolejne respondentki stanowiące 34% (4 osoby) grupy badawczej stwierdziły, że pracuje się po to, by mieć co jeść. Kolejne 8% badanej populacji (1 osoba) uważa, że pracę należy wykonywać w celu pomocy dzieciom. Jedna dziewczynka odpowiedziała, że nie wie po co ludzie pracują.

Dzieci w wieku przedszkolnym są niezwykle uważnymi obserwatorami otoczenia i w dość łatwy sposób zapamiętują to, co zaobserwują lub usłyszą od dorosłych. Odbiór informacji ze świata zewnętrznego przyswajają szybko, a zgromadzone wiadomości wykorzystują w codziennym życiu. Zdanie na temat pracy, zazwyczaj jest wynikiem tego, jakich informacji zaczerpną od osób dorosłych. Dość często najmłodsi, w sytuacji, gdy rodzić wychodzi do pracy słyszą takie hasła jak: muszę zarabiać pieniążki, albo: muszę iść do pracy, żebyśmy mieli co jeść. Takich też odpowiedzi udzielali podczas przeprowadzania badań.

W przypadku dziewczynki, która stwierdziła, że ludzie pracują po to, aby pomagać dzieciom, przypuszczam, że przynajmniej jedno z jej rodziców jest np. lekarzem lub pielęgniarką, stąd skojarzenie, że mama lub tata idzie do pracy po to, aby pomóc dzieciom.

Odpowiedzi udzielone przez chłopców przedstawia |Wykres nr 38|:

Wykres nr 38. Opinia chłopców – po co ludzie pracują.

Źródło: opracowanie własne.

Wśród chłopców, odpowiedzi dotyczące zagadnienia ludzkiej pracy, ujęte zostały w podobny sposób, jak u dziewczynek. Część z nich, bo 37% (3 osoby), odpowiedziało, że ludzie pracują po to, aby zarabiać pieniądze. Równie zbliżoną odpowiedź podało 25% respondentów (2 osoby), twierdząc, że dzięki niej otrzymuje się wypłatę. Kolejne 25% (2 osoby) chłopców, odpowiedziało, że pracuje się po to, aby mieć co jeść, jedynie 1 osoba (13%) wyraźnie zaakcentowała, że po to, aby mieć na gry dla dzieci.

Jak wynika z powyższej analizy, nie ma znacznej różnicy między wypowiedziami dziewczynek i chłopców. Większość respondentów zgodnie odpowiada, że ludzie udają się do pracy głównie w celach zarobkowych, co świadczy o tym, że w tak młodym wieku znają wartość, jaką niesie ze sobą pieniądz.

Z punktu widzenia preorientacji zawodowej niebagatelne znaczenie ma pojęcie i specyfika zawodu. Wykazując jej obszar w wychowaniu przedszkolnym, nie można pominąć kwestii związanej ze znajomością zawodów. Badani respondenci przejawili dostateczną wiedzę na ten temat, co świadczy o tym, że chętnie przyswajają wiedzę o świecie pracy i świecie zawodów. Wypowiedzi dziewczynek, dotyczące zakresu znajomości zawodów, ilustruje |Tabela nr 7|:

Tabela nr 7. Znajomość zawodów u dziewczynek.

Źródło: opracowanie własne.

Dziewczynki wykazały się dość dużą znajomością badanego zakresu. Najczęściej umiały wymienić od pięciu (5 osób) do czterech (4 osoby) nazw. Jedynie dwie respondentki wyszczególniły 3 zawody, tylko jednej nie udało się wymienić żadnego.

Najczęściej podawanym zwodem była pielęgniarka. Pojawiła się w odpowiedziach u 6 dziewczynek, czyli udzieliła jej co druga respondentka. Mogło to być spowodowane tym, że jest to typowo kobiecy zawód, który interesuje małe dziewczynki i pojawia się dość często w ich zabawach. Wykonują one m.in. zastrzyki swoim lalkom i misiom, bandażują im ręce oraz nogi. Zawód ten kojarzy im się z pomaganiem i opieką, a jak powszechnie wiadomo, są to cechy typowo kobiece.

Dość często pojawiał się również zawód: kucharza, strażaka i lekarza (po 3 osoby). Po 2 osoby wymieniły: zegarmistrza, nauczycielkę, sędziego i rybaka. Można przypuszczać, że znajomość tych zawodów, wynika głównie z tego, że pojawiają się one w bajkach dla dzieci. Zawód strażaka, zegarmistrza, czy rybaka w obecnych czasach nie jest dość popularny wśród dorosłych. Znacznie częściej kreuje się w umysłach najmłodszych dzięki czytankom, opowiadaniom i bajkom (np. bajka „Jak Antek został strażakiem”, „Bajka o rybaku i złotej rybce”, „Zegarmistrz”.)

Odpowiedzi chłopców również świadczyły o dobrym zakresie znajomości zawodów. Ich wypowiedzi także umieściłam w układzie tabeli, którą prezentuję poniżej.

Tabela nr 8. Znajomość zawodów u chłopców.

Źródło: opracowanie własne.

Chłopcy wymieniali zdecydowanie męskie zawody. Analizując ich odpowiedzi, tylko 1 dotyczyła zawodu wykonywanego przez kobietę: kwiaciarka, być może dlatego, że skojarzona została z faktem wręczania kwiatów kobietom. Można przypuszczać, że chłopcy wymieniali takie zawody, przypominając sobie w tym czasie, kim chcieliby być w przyszłości, lub o jakich zawodach słyszeli z książek, opowiadań i bajek. Dowodem na to jest najczęściej wymieniany zwód policjanta (4 osoby). Płeć męska preferuje zabawy w „policjantów i złodziei”, czy chociażby bieganie z pistoletem w ręku. Kolejnymi zawodami, które pojawiały się w wypowiedziach chłopców były: kucharz, rolnik, strażak, rybak. To z kolei zawody, które wymieniały również dziewczynki, tak więc zapewne są to postacie ze znanych im bajek i opowiadań.